„Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000" jest systemem ochrony zagrożonych składników różnorodności biologicznej kontynentu europejskiego, wdrażanym od 1992 r. w sposób spójny pod względem metodycznym i organizacyjnym na terytorium wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej. Podstawą prawną dla tego programu są dwie unijne dyrektywy: Dyrektywa ptasia i Dyrektywa siedliskowa(Habitatowa).Celem programu jest zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, które uważa się za cenne i zagrożone w skali całej Europy. Wspólne działanie na rzecz zachowania dziedzictwa przyrodniczego Europy w oparciu o jednolite prawo ma na celu optymalizację kosztów i spotęgowanie korzystnych dla środowiska efektów. Jednolite prawo ułatwia współdziałanie wielu instytucji zajmujących się ochroną przyrody stale i tych dla których jest to działanie oboczne. W Polsce występują 2 regiony: kontynentalny (96 % powierzchni kraju) i alpejski (4 % powierzchni kraju ). Dla każdego kraju określa się listę referencyjną siedlisk przyrodniczych i gatunków, dla których należy utworzyć obszary Natura 2000 w podziale na regiony biogeograficzne. Podstawą prawną tworzenia sieci Natura 2000 jest dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 roku w sprawie ochrony dzikich ptaków i dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, które zostały transponowane do polskiego prawa, głównie do ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody. Sieć Natura 2000 tworzą dwa typy obszarów:

·         obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO)

·         specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO)

Na terenie Nadleśnictwa Opole zostały zgłoszone ostoje naturowe (obszary o znaczeniu wspólnotowym OZW – obszary Natura 2000):

OZW „Bory Niemodlińskie"

Kod obszaru: PLH160005

Powierzchnia: 4 541,3 ha (w tym na obszarze Nadleśnictwa Opole 1452,61 ha)

Obręb: Dąbrowa Opolska

Typ ostoi: B

Obszar Borów Niemodlińskich jest rozległym kompleksem leśnym rozciągającym się na falistej i równinnej wysoczyźnie polodowcowej porozcinanej dolinkami rzecznymi, między dolinami Nysy Kłodzkiej i Odry. Równiny wodnolodowcowe oraz ostańce denudacyjne zbudowane z osadów plioceńskiej sieci rzecznej i iłów mioceńskich, urozmaicają zespoły wydm dochodzących do 15 metrów wysokości, a także bezodpływowe zagłębienia, w których zlokalizowane są bory bagienne i torfowiska. Większa część ostoi jest zalesiona, głównie lasami o charakterze gospodarczym, wśród których zachowały się liczne fragmenty lasów o charakterze rodzimym. Wśród lasów występują duże kompleksy stawów z charakterystycznymi dla tych ekosystemów zespołami roślinności i fauny wodno-błotnej. Obszar stanowi część dużego, zwartego kompleksu leśnego, którego część zachodnia, proponowana do ochrony jako ostoja siedliskowa, charakteryzuje się bardzo dużą różnorodnością siedliskową, od siedlisk suchych na wydmach do skrajnie wilgotnych torfowisk i stawów. Mozaikowy charakter siedlisk oraz silne związki funkcjonalno-przestrzenne między nimi uzasadniają objęcie większego obszaru niż zespołu chronionych dyrektywą UE siedlisk przyrodniczych. Szczególną wartość prezentuje zespół torfowisk przejściowych, trzęsawisk i torfowisk wysokich – jedne z ostatnich zachowanych kompleksów tego typu na terenie województwa opolskiego. Torfowiskom towarzyszą bory bagienne o charakterze priorytetowym oraz duże powierzchnie lasów grądowych. Na podkreślenie zasługuje bogata fauna kręgowa z dwoma gatunkami nietoperzy (borowiec wielki oraz gacek brunatny), których siedliska związane są z licznie występującymi tu zbiornikami wodnymi oraz starodrzewami grądowymi.

OZW „Łąki w okolicach Chrząstowic"

Kod obszaru: PLH160010

Powierzchnia: 795 ha (w tym na obszarze Nadleśnictwa Opole 5,79 ha)

Obręb: Zbicko

Typ ostoi: B

Obszar obejmuje duży kompleks łąkowy. Łąki rozciągają się po obu stronach drogi krajowej nr 46 Opole-Częstochowa. Miejscami są koszone, miejscami teren pokrywają odłogowane użytki zielone. Na całym areale miejscami występują kępy zadrzewień złożone z wierzb i olch lub pojedyncze okazy tych drzew. W niektórych fragmentach pojawiają się także brzozy. Znaczne obszary reprezentują dobrze zachowane zbiorowiska z rzędu Molinietalia caeruleae. Spośród rosnących tutaj gatunków można wymienić wiązówkę błotną, trzęślicę modrą, ostrożnia warzywnego. W miejscach bardziej podsuszonych, przy drodze w znacznych ilościach występują osty. Miejscami licznie pojawia się krwiściąg lekarski. Na obrzeżach kompleksu i w otoczeniu stacji benzynowej przeważają zbiorowiska ruderalne. W okresie letnim fragmenty nie koszone są trudno dostępne ze względu na zagęszczenie i wysokość roślin. rzeka Chrząstawa jest niewielkim ciekiem płynącym w zachodniej części omawianego obszaru. Nawadnia ona obszar , przez który przepływa utrzymując znaczną jego część w dobrej kondycji siedliskowej. Gleby to głównie mady, lokalnie namuły. Na większości obszaru wody gruntowe występują na głębokości 0,5-1,0 m. W okresie kwitnienia rosnące tutaj gatunki odwiedzane są przez liczne gatunki owadów: chronione trzmiele, rusałki (pawik, pokrzywnik, admirał, kratkowiec, dostojni, przelatki i inne), modraszki (kilka gatunków), pazie królowej, połówce szachownica oraz przedstawiciele innych grup owadów. Przepływająca w pobliżu Chrząstawa stanowi system wzbogacający cały obszar o gatunki związane ze środowiskiem wodnym, nie tylko z rzędu owadów. Pojawiają się tutaj również żaba jeziorowa oraz żaba trawna. W kępach wierzb odnaleźć można rzekotki. Rzeka jest niewielka, miejscami mocno zarośnięta. Obszar ważny dla ochrony motyli, związanych z siedliskiem łąk trzęślicowych i wilgotnych. Łąki w okolicach Chrząstowic, szczególnie ich fragmenty w pobliżu drogi krajowej są atrakcyjnym miejscem do zagospodarowania. W związku z tym podstawowym zagrożeniem, poza ich zabudową, jest zmiana stosunków wodnych mogąca mieć miejsce przy zmianach przeznaczenia gruntów. Również wkraczanie w koryto i brzegi rzeki Chrząstawy nie powinno mieć miejsca.

OSO „Grądy Odrzańskie"

Kod obszaru: PLB020002

Powierzchnia: 19 999,3 ha (w tym na obszarze Nadleśnictwa Opole 133,10 ha)

Obręb: Dąbrowa Opolska

Typ ostoi: J

Obszar obejmuje 70-cio kilometrowy odcinek doliny Odry miedzy Narokiem a Wrocławiem. Dolina pokryta jest lasami, łąkami, pastwiskami i polami uprawnymi. Lasy składają się przede wszystkim z drzewostanów dębowo-grabowych, jednakże zachowały się małe płaty zadrzewień olszowo-wiązowych i wierzbowo-topolowych. Znajdują się tu liczne cieki wodne, stare koryta rzeczne, pozostałości rozlewisk i stawów. Teren jest silnie zmeliorowany. Ostoja ptasia. Występuje tu co najmniej 22 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 5 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi. W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej następujących gatunków ptaków: dzięcioł zielono siwy, kania czarna, kania ruda, muchołówka biało szyja, czapla siwa, trzmielojad, bielik, sieweczka rzeczna, srokosz i dzięcioł średni. Zagrożeniem dla tego obszaru jest postępujące zanieczyszczanie wód oraz osuszanie terenu. Ponadto zagrożenia mogłyby wystąpić w wypadku odstąpienia od obowiązujących zasad gospodarki leśnej.        

OSO „Jezioro Turawskie" 

Kod obszaru: PLB160004

Powierzchnia: 2 124,9 ha (w tym na obszarze Nadleśnictwa Opole 0,41 ha)

Obręb: Zbicko

Typ ostoi: J

Obszar stanowi duży zbiornik retencyjny na rzece Mała Panew, w większości otoczony przez lasy. Zachodni brzeg i część południowego są obwałowane. Brzegi północny i wschodni są porośnięte roślinnością wynurzoną i pasmem zarośli wierzbowych. Występują tu znaczne wahania poziomu wody. Przy niskim stanie wody we wschodniej części zbiornika odsłaniają się wielkie połacie piaszczystego i mulistego dna. Na terenie obszaru występuje co najmniej 24 gatunków ptaków. Jest to ważny teren dla migrujących ptaków wodno-błotnych. Liczebność kaczkowatych (Anatidae) na przelotach oraz zimujących może osiągać 25000 osobników. W okresie wędrówek występuje co najmniej 1% populacji szlaku wędrówkowego krzyżówki, stosunkowo duże koncentracje osiąga cyraneczka, biegus malutki, biegus zmienny, kszyk, ptaki wodo-błotne występują w koncentracjach powyżej 22000 osobników. Głównymi zagrożeniami dla tego obszaru są: duże wahania poziomu wody, usuwanie drzew i krzewów z brzegów zbiornika, penetrowanie siedlisk przez ludzi i zwierzęta domowe, rozbudowa infrastruktury technicznej, ścieki, polowania, kłusownictwo, hałas oraz wypalanie roślinności.